Điều đáng nói là tình trạng người
Trung Quốc "núp bóng" nuôi cá tại một vịnh có vị trí quan trọng này
diễn ra từ lâu, nhưng chính quyền tỏ ra lúng túng.
Bè cá Trung Quốc hoành tráng
Hầu như mọi ngư dân và người buôn bán nào
ở gần cảng Cam Ranh đều biết các đìa cũng như lồng bè nuôi cá, tôm của
người Trung Quốc. Ông Đạt, một chủ đìa tại đây nói đìa nuôi tôm hùm của A
Xìu nằm cạnh cảng Cam Ranh, còn phía ngoài vịnh cách đó chừng 200m là
lồng bè nuôi cá mú của những người Trung Quốc khác. Mỗi lồng bè nuôi cá,
tôm hùm trị giá hàng tỉ đồng.
Lên một chiếc tàu, chúng tôi rời cảng
tiếp tục đến bè nuôi của người Trung Quốc phía ngoài vịnh. Bè này nằm
cách cảng Cam Ranh chừng vài trăm mét và có thể thấy rõ quân cảng Cam
Ranh ở phía bên kia bờ vịnh. Từ xa, bè của những người Trung Quốc nổi
bật giữa biển bởi sự hoành tráng so với những chiếc bè nhỏ của người
Việt gần đó. Các bè này cũng giống như trại nuôi cá của A Xìu: không
bảng hiệu, được gắn với nhau, mỗi bè có nhiều lồng, trên bè có đến ba
ngôi nhà lợp tôn kiên cố với tổng diện tích khoảng 100m2. Huy, một người
địa phương làm công tại một bè cá của người Trung Quốc ở đây cho biết, ở
bè này có sáu người Trung Quốc làm việc với gần 100 lồng. Ngoài ra họ
còn thu mua cá mú khắp nơi nhưng nhiều nhất là tại Cam Ranh, Phú Yên và
đảo Phú Quý.
"Người Trung Quốc ở đây ai cũng có thể
nói được tiếng Việt, bởi họ qua đây đã sáu, bảy năm rồi. Người Trung
Quốc cân cá, mua cá, xuất bán cá... còn em chỉ lo chăm sóc cá thôi. Mỗi
năm có hàng ngàn tấn cá được xuất đi, khi nào đủ số lượng thì sẽ có tàu
của Trung Quốc cập bè đưa cá về bên đó", Huy nói.
Lồng bè do những người Trung Quốc điều hành.
Chúng tôi quan sát thấy xung quanh bè
thấy có chừng ba, bốn chiếc tàu cá mang biển số Khánh Hoà, Bình Thuận
đang chở cá đến để bán cho người Trung Quốc. Trên bè các bảng thông báo,
thẻ đánh số đều được ghi bằng tiếng Trung. Tại một góc khác của bè, hai
người đàn ông Trung Quốc tự xưng là A Ngán và A Keng vừa hút thuốc lào
vừa quan sát những người Việt làm việc. A Ngán cho hay quê ở Quảng Châu,
chuyên mua và nuôi cá mú. Cá mú đen thu mua về rồi nuôi tiếp, đến khi
cá nặng chừng 1kg mới bán; cá mú nghệ nặng 10kg thì bán, có thể đóng
thùng đi đường bộ hoặc tàu từ Trung Quốc qua thu mua tại bè. "Chúng tôi ở
đây đã lâu, có người lấy vợ Việt Nam và tách ra làm riêng rồi", A Ngán
khoe.
Theo ông Hoàng Gia Ánh, chủ tịch hội nông
dân phường Ba Ngòi, thành phố Cam Ranh, giá cá mú đen thương phẩm loại
1kg tại Cam Ranh hiện bán 200.000 đồng/kg, cá mú nghệ 250.000 đồng/kg.
Thương lái Trung Quốc tại các bè trên đang thu mua loại cá mú nhỏ 0,5 -
0,6kg với giá bằng 1/2 giá cá thương phẩm. "Họ thu mua cá nhỏ sau đó
nuôi thêm rồi xuất khẩu, bởi làm như vậy lời hơn so với mua cá lớn rồi
xuất ngay".
"Họ tự làm chứ chúng tôi không cho phép"
Theo ông Nguyễn Thành Long, đội phó đội
Quản lý thị trường số 3, tại Cam Ranh đang có ít nhất bốn cơ sở thu mua
và một cơ sở nuôi bè hải sản của người Trung Quốc, nhưng do người Việt
Nam đứng tên; phường Cam Phúc Bắc có hai cơ sở, phường Cam Phú có một cơ
sở. Riêng tại phường Cam Linh có hai cơ sở, trong đó cơ sở nuôi bè trên
biển của công ty TNHH Song Phong. Song, ông Trần Tính, phó chủ tịch
UBND phường Cam Linh cho rằng trên địa bàn chỉ có một cơ sở thu mua hải
sản với khoảng 5 - 7 người Trung Quốc hoạt động, đứng tên kinh doanh là
công ty TNHH Khải Hoàn của người Việt Nam. "Cơ sở này thuê đất trên bờ
của người Việt, còn lồng bè trên biển thì họ tự làm chứ chúng tôi không
cho phép", ông Tính nói.
Những người Trung Quốc trên vịnh Cam Ranh.
Ông Tính cho biết thêm ở khu vực lồng bè
có người Trung Quốc hoạt động, hiện nhiều lực lượng đang quản lý: trạm
kiểm soát của đồn Biên phòng cửa khẩu, đồn Biên phòng 384, công an...
Rất nhiều cơ quan quản lý, nhưng ông Tính phân bua: "Quá nhiều lực lượng
song chúng ta đang lúng túng trong phân cấp xử lý vấn đề người nước
ngoài. Qua các buổi giao ban chúng tôi đều có ý kiến về việc này, bản
thân tôi thấy cần phải rút kinh nghiệm".
Cũng theo ông Tính, mỗi lần có mưa bão,
phường ra di dời những người trên lồng bè vào bờ để tránh nguy hiểm,
nhưng gặp khó khăn khi muốn đưa người Trung Quốc vào bờ. "Phần vì chúng
tôi nói thì họ không hiểu, phần vì họ nghe dự báo thời tiết từ đài của
họ nên họ không chịu di dời. Thực sự chúng tôi không biết họ có bao
nhiêu người ở trên những bè đó", ông Tính nói.
Phó chủ tịch UBND thành phố Cam Ranh
Nguyễn Ngọc Sơn, thừa nhận trên địa bàn có một số người nước ngoài nuôi
trồng thuỷ sản. "Tuy nhiên, trên thực tế đến nay chưa có doanh nghiệp
hay người nước ngoài nào xin phép nuôi trồng thuỷ sản tại vịnh Cam
Ranh... Chúng tôi sẽ xử lý theo đúng quy định của pháp luật", ông Sơn
nói.
Thương lái Trung Quốc khuấy động vùng trồng khóm
Thương lái Trung Quốc thông qua thương
lái các địa phương đã điều khiển giá thu mua khóm (dứa) tại các vùng
chuyên canh khóm huyện Gò Quao, Giồng Riềng (Kiên Giang), Tân Phước
(Tiền Giang), Vị Thanh (Hậu Giang) khiến giá mặt hàng này nhích lên được
khoảng một tuần. Tuy nhiên, hoạt động mua bán khóm sôi động chỉ được
một thời gian ngắn, sau đó rơi vào yên ắng. Hiện giá khóm loại 1 (từ
1,2kg trở lên) từ 3.800 - 4.000 đồng/kg.
Ông Vu Suổi, chủ nhiệm HTX Thạnh Thắng
(Hậu Giang) cho biết, thương lái Trung Quốc chỉ mua khóm loại 1, khóm
hơi xanh chứ không mua khóm chín, khóm trái nhỏ. Tại Hậu Giang, các lái
Trung Quốc chỉ tuyển lựa, thu mua thời gian ngắn rồi chuyển khóm về
Trung Quốc bằng xe đông lạnh. Tuy nhiên, mấy ngày gần đây, không thấy
thương lái Trung Quốc xuất hiện trở lại trên địa bàn. Chính vì vậy,
nhiều thương lái Việt Nam và nông dân khóc ròng.
