Tuấn Linh
09-06-2012
Những câu hỏi trên và hàng loạt
câu hỏi khác nữa được đại biểu Dương Trung Quốc nêu ra khiến người nghe
lẫn người có trách nhiệm trả lời không khỏi cảm thấy nhức nhối.
Để giúp độc giả tường tận quan
điểm của đại biểu Dương Trung Quốc, Đất Việt xin đăng tải toàn bộ nội
dung bài phát biểu trước Quốc hội của ông chiều ngày 7/6.
Dưới đây là nội dung chi tiết:
Tôi không nhắc lại nhiều
ý kiến của nhiều vị đại biểu Quốc hội phát biểu trước tôi để đồng tình
với một số đánh giá tích cực trong hoạt động của Chính phủ thể hiện
trong báo cáo. Tôi muốn tiếp cận từ cách nhìn khác.
Qua năm tháng tham gia
Quốc hội, tôi nghiệm thấy một Quốc hội như thế nào sẽ có một Chính phủ
như thế đó, phương thức hoạt động của Quốc hội là nửa năm triệu tập một
kỳ họp nghe bản báo cáo với nội dung chủ yếu là nhìn lại 6 tháng vừa
qua, hướng tới mục tiêu 6 tháng tiếp theo.
Thời điểm cuối tháng 5, cuối tháng 10
mỗi năm thật lỡ dở để có dịp nhìn lại trọn vẹn từng năm, cứ tập trung
vào bản báo cáo 6 tháng 1 lần khó có thể nhận dạng bức tranh toàn cảnh
của đất nước.
 |
| …”thất thoát ngân sách khổng lồ gắn với những đổ vỡ của một số tập đoàn như Vinashin, Vinaline thì có ai mà không xót ruột”… |
Với tầm nhìn mỗi nửa năm ấy, bản Báo cáo
của Chính phủ chỉ nêu lên việc đã làm như những thành tựu đã đạt được,
đưa ra một số sai sót yếu kém gắn với những vấn đề nổi cộm dư luận đang
quan tâm và đưa ra những giải pháp thường là ngắn hạn, ít mới mẻ.
Để ngắm bức tranh toàn cảnh cần có độ
lùi về không gian và thời gian, hoàn cảnh cho tôi đến nay đã được dự
khoảng 20 phiên, đọc chừng 20 bản Báo cáo của Chính phủ, bằng cảm quan
nghề nghiệp của mình nhận ra cái mạnh, cái chưa mạnh của Chính phủ, mạnh
nhất của Chính phủ là khả năng ứng biến, năng lực giải quyết tình
huống.
Phải chăng đây là sự kế
thừa của truyền thống hình thành trong thời chiến. Năng lực ấy đã phát
huy tác dụng tích cực khi chúng ta thực hiện mục tiêu chính nghĩa, một
đường lối đúng đắn có sự hậu thuẫn về ý chí của toàn dân, lại có tầm
nhìn sáng suốt của người đứng đầu.
Cái mạnh ấy đã giúp
Chính phủ cứ 6 tháng một lần lại vượt qua được những thử thách của thực
tiễn, đạt được những mục tiêu ngắn hạn và cũng vượt qua được một kỳ họp
cũng là một kỳ chất vấn của Quốc hội để rồi lại dấn thân phấn đấu cho 6
tháng tiếp theo. Vì thế những thành tựu ấy khó bền vững và những khuyết
điểm yếu kém của Chính phủ luôn lặp lại gần như là một điệp khúc không
mấy thay đổi qua các bản báo cáo.
Nói như vậy tôi hoàn
toàn không phủ nhận những nỗ lực của Chính phủ, các thành viên của Chính
phủ và bộ máy của Chính phủ, cũng như chia sẻ những khó khăn khách quan
mà cuộc khủng hoảng kinh tế mang tính toàn cầu cũng như cuộc đấu tranh
bảo vệ chủ quyền rất phức tạp mà Chính phủ phải gánh vác.
Nói như vậy cũng không có nghĩa là xem
thường năng lực ứng phó và giải pháp tình huống nhưng chỉ như vậy thì
không đủ. Bởi vì nếu cứ tiếp tục như thế này thì mãi mãi chúng ta không
thể theo kịp những yêu cầu ngày càng khắt khe của sự phát triển bền
vững, cũng như hội nhập với thế giới đang cạnh tranh quyết liệt và đầy
những biến động rủi ro.
Hơn thế nó cũng không đáp ứng được mong
muốn của nhân dân ngày càng có năng lực thể hiện quyền dân chủ của mình
mà hoạt động của Quốc hội có trách nhiệm phải đáp ứng.
 |
| …”đối với dân chính bộ máy công quyền ấy lại phải chăng quá khắt khe cảnh giác để rồi hành xử có phần vụng về, thô bạo đối với bộ phận nhân dân”… |
Kính thưa Quốc hội,
Một trong những chức năng quan trọng
cũng là trách nhiệm nặng nề nhất của Chính phủ là điều hành đất nước ở
tầm vĩ mô và mang nội hàm về không gian to lớn lẫn thời gian lâu dài. Ta
có thể đặt ra những câu hỏi vì sao đất nước đã hòa bình gần 40 năm mà
con đường huyết mạch số 1 hay hệ thống đường sắt vẫn gần như thời kỳ Tây
cai trị.
Vì sao trên lĩnh vực công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, lĩnh vực được coi là mục tiêu chiến lược và được Chính phủ
đầu tư nhiều nhất, trong đó đặt vai trò là động lực hàng đầu cho các
tập đoàn nhà nước lại là lĩnh vực kém thành công nhất. Để nhắc đến một
thương hiệu hay một sản phẩm công nghiệp đáng để cho thế giới biết đến
thì dường như chưa có còn nhắc đến con số như thất thoát ngân sách khổng
lồ gắn với những đổ vỡ của một số tập đoàn như Vinashin, Vinaline thì
có ai mà không xót ruột.
Trong khi đó như chúng ta vừa thảo luận
về nông nghiệp, nông dân và nông thôn thì chính những người nông dân,
ngư dân vốn ít được sự quan tâm đầu tư của Chính phủ, thậm chí phải chịu
đựng nhiều rủi ro không chỉ của thiên tai mà của cả môt số sai sót
trong điều hành của Chính phủ lại làm nên những thành tựu, những thương
hiệu hơn hẳn công nghiệp trên nhiều lĩnh vực quan trọng, thực tiễn đã
vượt qua sự chủ động trong tầm nhìn và tầm tay quản lý của Chính phủ.
Một ví dụ nữa, đội ngũ cán bộ, công chức
được tuyển chọn, đào tạo trong đó dường như ai cũng được bồi dưỡng
những khoa học về quốc phòng toàn dân mà vẫn để hiện tượng sử dụng lao
động người nước ngoài, cho thuê đất rừng hay khai thác khoáng sản và gần
đây nhất là nuôi hải sản ngay tại những vị trí trọng yếu an ninh quốc
gia đều vượt ra ngoài tầm kiểm soát của bộ máy nhà nước.
 |
| “đội ngũ cán bộ, công chức được tuyển chọn, đào tạo trong đó dường như ai cũng được bồi dưỡng những khoa học về quốc phòng toàn dân mà vẫn để hiện tượng… vượt ra ngoài tầm kiểm soát của bộ máy nhà nước” |
Nhìn vào bản đồ quốc
gia, chúng ta sẽ thấy không ít sự bất hợp lý và lãng phí, hệ quả của mối
quan hệ giữa Chính phủ Trung ương và các chính quyền địa phương bị chi
phối bởi tầm nhìn của bộ, cũng như sự thỏa hiệp của mối quan hệ xin,
cho. Tôi nhấn mạnh mối quan hệ xin, cho đang ngày càng trầm trọng và gây
tác hại lớn nhất cho điều hành đất nước, phá hoại những giá trị xã hội
tạo nên hiện tượng đáng quan ngại không chỉ là những vụ tham nhũng và
thất thoát lớn đã được phát hiện hay không thể phát hiện mà còn là hiện
tượng đã được thừa nhận là tham nhũng vặt.
Trong khi đó, đối với
dân chính bộ máy công quyền ấy lại phải chăng quá khắt khe cảnh giác để
rồi hành xử có phần vụng về, thô bạo đối với bộ phận nhân dân làm phương
hại đến hình ảnh của một Nhà nước của dân, do dân vì dân mà chúng ta
đang phấn đấu. Chỉ số lòng tin đối với Chính phủ chưa khi nào được quan
tâm tính đến, nhưng chắc chắn không như chúng ta mong muốn. Có nhiều
nguyên nhân dẫn đến những hạn chế đó, nhưng theo tôi nguyên nhân đáng
quan ngại nhất là năng lực lắng nghe của Chính phủ.
Nhìn lại một chặng đường dài, thời gian
dài hơn mỗi kỳ họp, chúng ta sẽ thấy có rất nhiều vấn đề đã được cảnh
báo đến từ phát biểu của các nhà khoa học hay hoạt động xã hội trong đó
có những đại biểu Quốc hội từ rất nhiều cuộc hội thảo về đề tài nghiên
cứu v.v… mà Chính phủ chậm tiếp thu để rồi thực tiễn chứng minh những
lời cảnh báo đó đã trở thành hiện thực. Năng lực lắng nghe bị hạn chế,
phải chăng do Chính phủ chưa tin vào dân, vào những người không nằm
trong bộ máy tư vấn gần gũi của Chính phủ liệu có phải là lợi ích nhóm
hay không?
Trong những hạn chế của Chính phủ đó có
trách nhiệm của Quốc hội, vì sao khi thảo luận về Luật phòng, chống tham
nhũng nhiều vị đại biểu Quốc hội và dư luận xã hội đã can rằng không
nên giao trách nhiệm đứng đầu cơ quan này cho cơ quan hành pháp, thế mà
chính Quốc hội chúng ta lại thông qua luật để tới nay lại phải sửa lại.
Vì sao từ nhiệm kỳ trước
Quốc hội, tôi đã thấy các vị đại biểu nêu lên sự cần thiết phải xây
dựng luật nhằm quản lý và phát huy vốn của Nhà nước, Quốc hội vẫn chưa
tiếp thu. Vì sao khi xảy ra những vụ việc như Tiên Lãng – Hải Phòng, Văn
Giang – Hưng Yên chẳng thấy Quốc hội sớm vào cuộc. Tại sao xảy ra hiện
tượng người Trung Quốc nuôi cá ngay địa bàn quân sự Cam Ranh, người phát
hiện chỉ là báo chí. Tất cả các bản Báo cáo ngân sách Chính phủ trình
Quốc hội đều cho qua thì sự thất thoát ngân sách lớn như thế có trách
nhiệm của Quốc hội không?
Khi nói đến Quốc hội, tôi cũng ý thức
được rằng trong đó có cả chính mình. Từ những ý kiến trên, tôi kiến nghị
các bản Báo cáo mỗi kỳ họp của Quốc hội, của Chính phủ ngoài phần báo
cáo như cách viết hiện nay, Quốc hội cần hướng việc giám sát vào những
vấn đề nổi bật gắn với tầm điều hành vĩ mô của Chính phủ để thấy những
tiến bộ của Chính phủ sau mỗi kỳ họp thông qua đánh giá việc thực hiện
những mục tiêu lớn và dài hạn.
Cuối cùng, tôi xin nhắc lại lời của
người xưa đúc kết về thuật trị nước, đó là câu đối thời hậu Lê Hoàng Ngũ
Phúc và một thời kỳ lịch sử rối ren ông đã nhắc nhở: “Nước lấy dân làm
gốc, nước bình yên, nước hãy để dân yên. Dân lấy nước làm lòng, khi
nhiễu sự dân ra gánh vác”. Thử đặt ra một câu hỏi vào thời điểm này khi
nhiễu sự liệu dân có ra gánh vác như những thời kỳ đầy thử thách trong
quá khứ lịch sử oai hùng của chúng ta không? Đặt câu hỏi đó Chính phủ sẽ
thấy nhiều việc cần phải làm.
Xin hết, xin cảm ơn Quốc hội.
